Wydawca treści Wydawca treści

REZERWATY PRZYRODY

Na gruntach zarządzanych przez Nadleśnictwo Biała Podlaska znajdują się 3 rezerwaty przyrody: „Stary Las”, „Łęg Dębowy koło Janowa Podlaskiego”, „Chmielinne”.

Art. 13 ustawy o ochronie przyrody: REZERWAT PRZYRODY to obszar, który obejmuje ekosystemy zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, w tym siedliska przyrodnicze, określone gatunki roślin i zwierząt, elementy przyrody nieożywionej, stanowiące istotną wartość ze względów naukowych, przyrodniczych, kulturowych lub krajobrazowych.

 Rezerwat przyrody "Stary Las" 

- położenie: obręb Kijowiec, Leśnictwo Konstantynów, oddz.: 56 d,i.;
- podstawa prawna: Zarządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 25 stycznia 1995 r. w sprawie uznania za rezerwaty przyrody (M.P. r. Nr 6, poz. 95), Obwieszczenie Wojewody Lubelskiego z dnia 7 stycznia 2002 r. w sprawie ogłoszenia wykazu rezerwatów przyrody utworzonych do dnia 31 grudnia 1998 r. (Dz. Urz. z 2002 r. Nr 2, poz. 102);
- powierzchnia: *wg aktu utworzenia – 5,88 ha, *wg VI rewizji UL na lata 01.01.2024 – 31.12.2033 r. powierzchnia na gruntach nadleśnictwa wynosi 5,92 ha (powierzchnia leśna 5,92 ha);
- rodzaj rezerwatu: leśny (L);
- status ochrony rezerwatu: ochrona czynna;
- cel ochrony: zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych dobrze wykształconego fragmentu grądu z licznymi okazami drzew pomnikowych.
- sprawujący nadzór: Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Lublinie.


Jest to fragment starodrzewu sosnowo-dębowego w dużym kompleksie „Las Konstantynowski”. Przedmiotem ochrony jest dobrze wykształcony grąd Tilio-Carpinetum typicum, płat fitocenoz nawiązujących do boru mieszanego oraz zbiorowiska zastępcze ze związku Carpinion betuli i Alno-Padion. W grądzie dominuje dąb szypułkowy Quercus robur, a w borze sosna zwyczajna Pinus sylvestris w wieku 130-165 lat. W warstwie drzew znaczny udział mają: modrzew europejski Larix decidua, grab pospolity Carpinus betulus, jesion wyniosły Fraxinus excelesior, topola osika Populus tremula, lipa drobnolistna Tilia cordata oraz brzoza Betula sp.
W rezerwacie rośnie kilka drzew o charakterze pomnikowym, są to dęby szypułkowe Quercus robur.
Rezerwat jest ostoją wielu gatunków ptaków właściwych dla tego typu lasu, jak:
- zięba Fringilla coelebs,
- rudzik Erithacus rubecula,
- śpiewak Turdus philomelos,
- kos Turdus merula,
- zaganiacz Hippolais icterina,
- grubodziób Coccothraustes coccothraustes,
- kowalik Sitta europaea,
- bogatka Parus major,
- modraszka Parus caeruleus,
- dzięcioł duży Dendrocopos major,
- dzięcioł średni Dendrocopos medius.
Charakterystyczną cechą jest obecność przedstawiciela gołębiowatych – siniaka Columba oenas, gatunku ściśle związanego ze starymi, dziuplastymi drzewami.
Flora rezerwatu jest stosunkowo uboga.
Zagrożenia zewnętrzne:
- nitryfikacja siedlisk,
- wnikanie neofitów,
- rezerwat graniczy z drogą publiczną od której jest odgrodzony żerdziami.
Zagrożenia wewnętrzne:
- mała powierzchnia rezerwatu uniemożliwia ochronę przed skutkami zagrożeń - zbiorowiska leśne podlegają procesowi degeneracji, głównie ruderalizacji.
Rezerwat nie posiada planu ochrony.

Rezerwat przyrody "Łęg Dębowy koło Janowa Podlaskiego"

- położenie: obręb Kijowiec, Leśnictwo Cieleśnica, oddz. 65, 66, 67, 68, 69;
- podstawa prawna: Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 27.10.1972 r. w sprawie uznania za rezerwaty przyrody (MP Nr 53, poz. 283). na pow. 132,38 ha Położony w gm. Janów Podlaski w miejscowości Janów Podlaski Wygoda, w leśnictwie Cieleśnica w oddz. 65-69. Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Lublinie z dnia 22 grudnia 2023 r. w sprawie rezerwatu przyrody „Łęg dębowy koło Janowa Podlaskiego” (Dz. Urz. Woj. Lubelskiego z dnia 22 grudnia 2023 r. poz. 7928) o pow. 138,48 ha (powierzchnia geodezyjna).
- powierzchnia: *wg aktu utworzenia – 132,38 ha, *aktualnie wg VI rewizji UL na lata 01.01.2024 – 31.12.2033 r. powierzchnia na gruntach nadleśnictwa według ewidencji gruntów i budynków wynosi 132,38 ha (pow. leśna – 131,83 ha, nieleśna – 0,55 ha).;
- rodzaj rezerwatu: leśny (L);
- status ochrony rezerwatu: ochrona czynna;
- cel ochrony: zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych łęgu dębowego z licznymi drzewami pomnikowymi i rzadkimi roślinami runa;
- przedmiot ochrony: las łęgowy (w szczególności jesionowo-olchowy i wiązowy);
- sprawujący nadzór: Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Lublinie. 

Teren rezerwatu w całości jest położony w szerokiej dolinie Bugu w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki na obszarze dolnej terasy, corocznie zalewanej w okresie spływu wód wiosennych.
Drzewostan rezerwatu rosnący na siedliskach żyznych i bardzo żyznych cechuje duży stopień naturalności. Główną osobliwością przyrodniczą jest rzadki na terenie Polski las łęgowy z zachowanym na dużej powierzchni starodrzewem dębu szypułkowego i olszy czarnej.
W drzewostanie naturalnym typowym dla tego siedliska górne piętro tworzą potężne dęby szypułkowe Quercus robur, w wieku 120-176 lat oraz sporadycznie olsza czarna Alnus glutinosa.
Pod okapem dębu niższą warstwę tworzą:
- wiąz pospolity Ulmus campestris,
- czeremcha zwyczajna Padus avium
sporadycznie występują:
- lipa drobnolistna Tilia cordata,
- grusza pospolita Pyrus communis,
- grab zwyczajny Carpinus betulus.
Warstwę podszytu tworzą:
- leszczyna Corylus avellana,
- czeremcha Padus avium,
- trzmielina europejska Evonymus europaea,
- dereń świdwa Cornus sanguinea,
rzadziej
- wiciokrzew suchodrzew Lonicera xylosteum,
- kalina koralowa Viburnum opulus,
- wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum

Ols wykształcił się na najniższej położonych powierzchniach rezerwatu w zagłębieniach terasy nadrzecznej z bardzo płytkim lub powierzchniowym poziomem wody gruntowej, okresowo występującej na powierzchni.
W drzewostanie naturalnym głównym gatunkiem jest olsza czarna Alnus glutinosa w wieku ok. 70 lat z domieszką brzozy omszonej Betula pubescens i wierzby białej Salix alba. Warstwę krzewów stanowią gatunki wierzb spotykane w zaroślach łęgowych oraz kruszyna pospolita Frangula alnus.
O bogactwie florystycznym rezerwatu świadczy fakt występowania wielu gatunków roślin naczyniowych, a wśród nich roślin objętych całkowitą ochroną gatunkowa takich jak:
- wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum,
- orlik pospolity Aquilegia vulgaris,
- grążel żółty Nuphar lutea,
- bluszcz pospolity Hedera helix,
- lilia złotogłów Lilium martagon,
- mieczyk dachówkowaty Gladiolus imrbicatus,
- goździk pyszny Dianthus superbus,
- podkolan biały Platanthera bifolia,
- podkolan zielonawy Platanthera chlorantha,
- storczyk szerokolistny Orchis latifolia,
- storczyk krwisty Orchis incarnata,
- kruszczyk rdzawoczerwony Epipactis atropurpurea,
- kruszczyk szerokolistny Epipactis latifolia,
- listera jajowata Listera ovata
(Powszechna inwentaryzacja przyrodnicza gminy Janów Podlaski stan na 31.12.1993r., plan ochrony PK ”Podlaski Przełom Bugu” 2000 r.).

Przyrodniczą wartość rezerwatu pod kątem występowania rzadkich i chronionych gatunków grzybów należy określić jako nieznaczącą (0).

W obrębie rezerwatu odnotowano występowanie 32 gatunków porostów.
Na dębach, jesionach, brzozach, topolach, wierzbach najczęściej rosną:
- tarczownica bruzdkowana Parmelia sulcata,
- obrost drobny Physcia tenella,
- obrost wzniesiony Physcia adscendens,
- obrost gwiazdkowaty Physcia stellaris,
- soreniec popielaty Physconia grisea,
- złotorost ścienny Xanthoria parietina.
rzadziej:
- mąkla tarniowa Evernia prunastri,
- przylepnik okopcony Melanelixia fuliginosa,
- przylepniczka łuseczkowata Melanohalea exasperatula,
- odnożyca mączysta Ramalina farinacea
- żółtlica chropowata Flavoparmelia caperata.
Bardzo rzadko w rezerwacie obserwuje się:
- odnożycę jesionową Ramalia fraxinea
- odnożycę opyloną Ramalia pollinaria.
Na gładkiej korze grabów i leszczyn niekiedy można dostrzec:
- literaka właściwego Graphis scripta,
- misecznicę grabową Lecanora carpinea.

Duża baza pokarmowa i znaczna niedostępność drzewostanu sprawiają, iż rezerwat jest ważną ostoją zwierzyny leśnej. Zanotowano tu występowanie:
- jelenia szlachetnego Cervus elephus,
- sarny Capreolus capreolus,
- dzika Sus scrofa,
- lisa Vulpes vulpes,
- łosia Alces alces.
Spośród liczniej grupy ptaków na uwagę zasługuje obecność gniazd:
- puszczyka Strix aluco,
- brodźca samotnika Tringa ochropus,
- dzięcioła średniego Dendrocopos medius,
- kszyka Gallinago gallinago,
- zimorodka Alcedo atthis,
- cyranki Anas querquedula,
- błotniaka stawowego Cicrus aeruginosus.

Rezerwat posiada dokumentację projektu planu ochrony sporządzoną w latach 2021-2022 przez BULiGL Oddział w Lublinie. Aktualnie dokumentacja ta podlega procedurze zatwierdzenia przez RDOŚ w Lublinie.

Rezerwat przyrody "Chmielinne"

-  położenie: Leśnictwo Leśna Podlaska;
- podstawa prawna: Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 7.10.1967 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (MP nr 61 poz.289);
-  powierzchnia: *wg aktu utworzenia – 69,55 ha, *aktualnie wg VI rewizji UL na lata 01.01.2024 – 31.12.2033 r. powierzchnia na gruntach nadleśnictwa wynosi 67,07 ha (pow. leśna – 67,07 ha);
- rodzaj rezerwatu: leśny (L);
- cel ochrony: zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych lasu łęgowego (w szczególności jesionowo-olchowego i wiązowego);
- przedmiot ochrony: zespoły leśne położone w szerokiej dolinie rzeki Klukówki: łęg jesiono-wo-olszowy, łęg jesionowo-wiązowy, grąd, ols;
- sprawujący nadzór: Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Lublinie. 

Podstawowym gatunkiem lasotwórczym rezerwatu jest olsza czarna Alnus glutinosa. Towarzyszy jej jesion Fraxinus excelesior, rzadziej dąb szypułkowy Quercus robur i grab zwyczajny Carpinus betulus. Z cenniejszych gatunków, niezbyt częstych w lasach Lubelszczyzny występuje wierzba biała Salix alba.
Są tu dobrze zachowane zespoły leśne z licznie występującym chmielem Humulus lupulus (stąd nazwa rezerwatu).
Z roślin chronionych na terenie rezerwatu występują:
- wawrzynek wilczełyko Daphne mezerum,
- kruszczyk szerokolistny Epipactis helleborine,
- bluszcz pospolity Hedera helix,
- wroniec widlasty Huperzia selago,
- gnieźnik leśny Neottia nidus-avis.
Do osobliwości należą:
- zawilec żółty Anemone ranunculoides,
- zdrojówka rutewkowata Isopyrum thalictroides,
- parzydło leśne Aruncus sylvestris,
- kokorycz pusta Corydalis cava,
- bez koralowy Sambucus racemosa.
Zagrożenia zewnętrzne:
- silna antropopresja, której rezerwat podlegał na długo przed datą swego powstania,
- droga publiczna dzieląca rezerwat na 2 części.
Zagrożenia wewnętrzne:
- ekspansja graba i rozwój gatunków podszytowych, szczególnie czeremchy i leszczyny,
- zamieranie jesionu.
Rezerwat nie posiada aktuanie planu ochrony.


Wykaz form ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2-9 ustawy o ochronie przyrody, istniejących na gruntach w zarządzie Nadleśnictwa Biała Podlaska <kliknij tutaj>.